واردات و صادرات کالا از مرزهای یک کشور مستلزم رعایت قوانینی است که اداره گمرک ناظر به اجرا درآمدن آن قوانین است. هر کالایی که به کشور وارد می‌شود، باید توسط اداره گمرک بررسی شده و اجازه ترخیص به آن داده شود. ترخیص کالا از گمرک نیاز به عملیاتی دارد که به آن تشریفات گمرکی (Customs Formalities) گفته می‌شود. یکی از بخش‌های اصلی تشریفات گمرکی صدور پروانه گمرکی است. در این مقاله به معرفی بخشی از تشریفات گمرکی، از جمله پروانه گمرکی و نحوه صدور آن و بخش های مرتبط با آن می‌پردازیم.
هر واردکننده‌ای برای ترخیص کالا از گمرک مراحل مختلفی را باید طی کند. به مجموعه عملیاتی که واردکننده از مرحله ورود به گمرک تا ترخیص کالای خود انجام می‌دهد، تشریفات گمرکی می‌گویند. بخشی از این تشریفات عبارتند از : نوشتن اظهارنامه توسط واردکننده، احراز هویت واردکننده، ثبت کالا در گمرک یا قفل شدن کالا در گمرک و دریافت شماره کوتاژ، تعیین ارزیاب و انجام عملیات ارزیابی فیزیکی، کیفی و ارزشی کالا، پرداخت هزینه‌های مالیاتی و عوارض، دریافت پروانه گمرکی و….
به سند ترخیص کالا از گمرک پروانه یا مجوز گفته می‌شود. پروانه ترخیص کالا از گمرک دو نوع است:
پروانه گمرکی که برای ترخیص کالاهای غیرتجاری صادر می‌شود پته نام دارد. برای صدور پته گمرکی دیگر نیازی به اظهارنامه و کارت بازرگانی نیست. پته گمرکی که با نام پته مسافرتی نیز شناخته می‌شود، برای ترخیص کالاهای کم‌ارزش و برای افراد عادی و مسافران از گمرک صادر می‌شود. تنها شرط صدور پته مسافرتی این است که ارزش کالای مورد نظر کمتر از حد معینی باشد. این پته اغلب برای کالای همراه مسافران و کالاهای رسیده بوسیله پست صادر می‌شود.
برگ سبز گمرکی سندی است که پس از ارزیابی کالای وارد شده توسط اداره گمرک صادر می‌شود. هر شرکت واردکننده‌ای برای ترخیص کالاهای تجاری خود از گمرک، پیش از هر چیز باید برای کالای مورد نظر خود تشکیل پرونده داده و مدارکی مانند فاکتور خرید، بارنامه و …. را تحویل اداره گمرک دهد. اداره گمرک پس از بررسی و ارزیابی مدارک، برگ سبز کالای مورد نظر را به واردکننده تحویل می‌دهد.
هنگامی که عملیات ارزیابی کالا توسط کارشناسان گمرک به انتها برسد، این برگ سبز توسط کارشناسان امضا می‌شود و واردکننده کالا پس از پرداخت هزینه‌های گمرک می‌تواند با مراجعه به انبار، نسبت به صدور بیجک اقدام نموده و کالای خود را از انبار ترخیص کند. بر روی برگ سبز گمرکی تمام اطلاعات مربوط به کالا ثبت می‌شود. اطلاعاتی مانند شماره ثبت کالا، نام کالا، تعداد و نوع کالا، شماره انبار کالا، شماره بیجک و تاریخ ورود و خروج کالا به انبار.
پس از آنکه پروانه گمرکی کالا صادر شد و هزینه‌های گمرکی آن نیز توسط واردکننده پرداخت شد، پروانه سبز کالا توسط کارشناسان گمرک امضا و تأیید می‌شود و بعد از آن، واردکننده با ارائه برگ سبز و دریافت بیجک می‌تواند نسبت به ترخیص کالای خود از انبار گمرک اقدام کند. در واقع بیجک سندی است که ثابت می‌کند کالای موجود در انبار متعلق به شخصی است که می‌خواهد آن را تحویل بگیرد.
بر روی برگ سبز کالا اطلاعاتی درج می‌شود که این اطلاعات خلاصه‌ای از پرونده گمرکی کالای مربوطه است. از جمله اطلاعات مهمی که بر روی برگ سبز درج می‌شود، نام شرکت وارد کننده، شرکت ارسال‌کننده و نام کالای وارداتی است. علاوه بر این، وزن کالا اعم از وزن خالص و وزن ناخالص (وزن کالای بسته‌بندی شده) بر روی برگ سبز درج می‌شود.
هر کالا به محض ورود به کشور یک کد دریافت می‌کند که شماره کوتاژ یا شماره قفل کردن کالا خوانده می‌شود، این شماره نیز بر روی برگ سبز نوشته شده است. لازم به ذکر است که کالای وارد شده تا پیش از ترخیص با شماره کوتاژ آن شناخته می‌شود. لیست هزینه‌های مربوط به کالا از جمله قیمت کالا و هزینه‌ای که باید به گمرک پرداخت شود نیز در برگ سبز کالا لیست می‌شود.
برای دریافت برگ سبز گمرکی دارنده کالا باید مدارک و اسنادی را به اداره گمرک تحویل دهد. از جمله:
موارد ذکر شده برخی از مهم‌ترین مدارک لازم جهت اخذ برگ سبز گمرکی هستند. ممکن است علاوه بر موارد گفته شده مدارک دیگری نیز برای ارائه به اداره گمرک لازم باشد. برخی از کالاهای وارداتی مانند کالاهای پزشکی، بهداشتی و غذایی نیاز به تأییدیه بهداشتی دارند. به همین منظور کالای وارد شده باید با نمونه‌گیری و ارزیابی بهداشتی مجوزهای لازم در این زمینه را نیز کسب کرده و همراه با دیگر مدارک برگ سبز تحویل دهد. در هر حال، شخص یا شرکت واردکننده با ارائه مدارک لازم می‌تواند اقدام به تشکیل پرونده برای کالای وارداتی خود کرده و پس از آن برگ سبز کالا را دریافت کند.
مانیفست عبارت است از فهرست کاملی از بار که توسط یک وسیله ی نقلیه جا به جا می شود. در این فهرست اطلاعاتی از قبیل مشخصات فرستده، گیرنده، شماره سند حمل، توضیحاتی در مورد کالا و تعداد بسته ها نوشته می شود.
در بسیاری از کشور ها مانیفست به عنوان جایگزینی برای اظهار نامه گمرکی عمل می کند. مانیفست نشان دهنده این است که کالا از مبدا تا مقصد اضافه و کم نمی شود.
هزینه‌های مربوط به ترخیص کالا از گمرک به دو دسته تقسیم می‌شوند:
این هزینه‌ها به طور عمده شامل هزینه مالیات علی الحساب (چهار درصد)، مالیات بر ارزش افزوده، عوارض (که به سازمان‌های مختلفی از جمله هلال احمر و…. پرداخت می‌شود)، سود بازرگانی و حقوق گمرکی می‌شود.
هزینه امور خدماتی هزینه‌ای است که به سازمان‌های خدماتی از جمله سازمان بنادر، شرکت‌های حمل و نقل، انبارداری و…. در ازای خدماتی همچون تخلیه بار، حمل و نقل بار، انبارداری، بارگیری و… پرداخت می‌شود. میزان هزینه‌های خدماتی و مالیاتی به تعداد و نوع کالا و خدمات وارداتی بستگی دارد و مهم‌ترین این هزینه‌ها در برگ سبز کالا قید می‌شوند.
در سامانه epl (پنجره واحد تجارت فرامرزی) صفحه ای جهت استعلام الکترونیکی پروانه های گمرکی قرار داده شده است. صاحب کالا پس از انجام عملیات گمرکی می تواند رسید کالا را صادر کند.
هر واردکننده‌ای برای ترخیص کالا از گمرک مراحل مختلفی را باید طی کند. به مجموعه عملیاتی که واردکننده از مرحله ورود به گمرک تا ترخیص کالای خود انجام می‌دهد، تشریفات گمرکی می‌گویند.
پروانه گمرکی که برای ترخیص کالاهای غیرتجاری صادر می‌شود پته نام دارد. برای صدور پته دیگر نیازی به اظهارنامه و کارت بازرگانی نیست. پته گمرکی که با نام پته مسافرتی نیز شناخته می‌شود، برای ترخیص کالاهای کم‌ارزش و برای افراد عادی و مسافران از گمرک صادر می‌شود
برگ سبز گمرکی سندی است که پس از ارزیابی کالای وارد شده توسط اداره گمرک صادر می‌شود.
لطفا هم در مورد واردات و هم صادرات از نقطه شروع تا حمل به انبار هم حسابداری و هم نحوه ثبت در سامانه جامع گمرکی توضیح دهید.ممنون
سلام دوست عزیز لطف کنید با شماره های درج شده روی سایت تماس بگیرید تا مشاوران بتوانند دقیق تر شما را راهنمایی کنند.