کاپوتاژ (cabotage) که در زبان فارسی به آن مساحله نیز میگویند به حمل و نقل کالا از نقطهای به نقطهای دیگر از کشور، از راه دریا و یا رودخانههای مرزی گفته میشود. گاهی اوقات اگر کالایی از مرز کشور خارج شود و از طریق رودخانههای مرزی و یا دریا دوباره از نقطه دیگری به کشور وارد شود، از لحاظ مسافت کوتاه تر و از لحاظ اقتصادی به صرفهتر است.
به این گونه حمل و نقل کالا کاپوتاژ میگویند. حال اگر کالای مربوطه با وسایل نقلیه داخلی حمل و نقل شود، وسیله نقلیه نیز مشمول تشریفات و قوانین کاپوتاژ میشود. در میان کشورهای همسایه، به خصوص کشورهایی که مرز مشترک آبی با یکدیگر دارند، استفاده از کاپوتاژ برای خدمات حمل و نقل کالا بسیار متداول است.
تنها کالاهایی که صدور آنها از کشور بلامانع است، میتوانند کاپوتاژ شوند. کالاهای ممنوع الصدور یا کالاهایی که صدور آنها مشروط است، امکان کابوتاژ شدن ندارند، مگر آنکه اداره گمرک در هر مورد اجازه مخصوص صادر کند. همچنین، اداره گمرک در صورت صلاحدید میتواند کالای کابوتاژ شده را تا گمرک مقصد مشایعت کند، که در این صورت مطابق آئیننامه باید هزینهای برای مأموران مشایعتکننده و مسافرت آنها تعیین گردد.
صاحب کالا موظف است، کالای کاپوتاژ شده را ظرف مدت زمان معینی که از طرف اداره گمرک مبدأ تعیین میشود، به اداره گمرک مقصد برساند و چنانچه در رساندن کالا ظرف مدت معلوم تأخیری صورت گیرد، صاحب کالا باید جریمه تعیین شده را بپردازد. مدت زمان مشخص شده براساس وسایل نقلیه مورد نظر، مسافتی که باید طی شود، وضعیت راهها و آب و هوای فصلی تعیین میشود.
اگر بخواهید با ماشین خود از کشور خارج شده و دوباره به کشور وارد شوید، ماشین شما کالای کاپوتاژی به حساب میآید و شما نیاز به مجوزی از سوی اداره گمرک ایران دارید. در واقع، کابوتاژ ماشین مجوزی برای خروج ماشین شما از مرزهای کشور است و با در دست داشتن آن شما برای ورود و خروج به کشور ملزم به پرداخت سود، حقوق و عوارض گمرکی نخواهید بود و تنها لازم است هزینههای گمرکی مربوط به کابوتاژ را پرداخت کنید. همچنین برگه کابوتاژ در میان کشورهای پذیرنده این قرارداد، امکان تردد بینالمللی را به شما و ماشینتان میدهد.
برای خروج از مرزهای کشور لازم است به محض ورود به گمرک برگه کابوتاژ خود را تحویل نگهبانی داده و پس از بررسی و دریافت مهر خروج بر روی آن میتوانید با ماشین خود از مرز خارج شوید. برای ورود به مرز (چه ورود به کشورهای همسایه و چه بازگشت به ایران) نیز مهر ورود بر روی برگه کابوتاژ شما خواهد خورد.
به یاد داشته باشید که برگه کاپوتاژ ماشین شما تنها یک سال اعتبار دارد و برای استفاده مجدد از آن باید اقدام به تمدید کابوتاژ خودرو کنید. این نکته را نیز به یاد داشته باشید که یک ماه پیش از اتمام اعتبار کابوتاژ ماشین خود نسبت به تمدید آن اقدام کنید. کابوتاژ ماشین با پایان اعتبار باطل نمیشود و اگر قصد فروش ماشین خود را دارید، نسبت به ابطال کابوتاژ ماشین خود اقدام کنید.
در تمام مراحلی که میخواهید ماشین خود را کابوتاژ کنید و یا اعتبار کابوتاژ ماشین خود را تمدید کنید و حتی برای باطل کردن کابوتاژ نیز باید خودرو را به همراه داشته باشید. علاوه بر ماشین، برگ سبز خودرو، سند کارخانه، بیمه نامه خودرو و کارت ماشین را نیز به همراه داشته باشید. مدارک شخصی خودتان مانند گواهینامه، کارت ملی، شناسنامه و پاسپورت اعتباردار و عکس سه در چهار نیز مورد نیاز است.
به یاد داشته باشید که پاسپورتتان حداقل شش ماه تا تاریخ انقضا اعتبار داشته باشد و گواهینامه رانندگی نیز یک ماه و سه روز اعتبار داشته باشد. اگر قصد دریافت گواهینامه رانندگی بینالمللی یک ساله را دارید همین میزان اعتبار کافی است، اما اگر قصد دریافت گواهینامه رانندگی بینالمللی سه ساله را دارید گواهینامه شما باید حداقل سه سال اعتبار داشته باشد.
برای دریافت کابوتاژ ماشین مدارک ذکر شده را تهیه کرده و به اداره گمرک بروید و برگه کاپوتاژ ماشین خود را دریافت کنید. پس از آن، برای دریافت گواهینامه بینالمللی رانندگی به کانون جهانگردی و اتومبیلرانی کشور بروید و نسبت به دریافت گواهینامه بینالمللی اقدام کنید. سپس نوبت به پلاک ترانزیت و دفترچه بینالمللی میرسد. دفترچه بینالمللی دفترچهای است که تمام مشخصات راننده و ماشین را در خود دارد. پلاک ترانزیت نیز پلاکی ست که با آن میتوانید ماشین خود را در دیگر کشورها به حرکت درآورید.
در هر کدام از مراحل ذکر شده برای خروج ماشین مانند پلاک ترانزیت، دفترچه بینالمللی و … شما باید هزینهای پرداخت کنید. اما این نکته را در نظر داشته باشید که اگر در گذشته ماشینتان را کابوتاژ کردهاید و حالا قصد تمدید آن را دارید دیگر نیازی به پرداخت بعضی از هزینهها ندارید.
با در دست داشتن کابوتاژ شما مجاز به ورود به کشورهایی هستید که پذیرنده کابوتاژ هستند. کشورهای بسیار زیادی پذیرنده کابوتاژ هستند، ولی در هر حال اگر قصد ورود به کشوری کمتر شناخته شده را دارید، حتماً نگاهی به لیست کشورهای پذیرنده کابوتاژ بیاندازید. برای دریافت اجازه ی ورود به برخی کشورها باید از یکسال قبل اقدام کرد. برخی کشورها نیز برای اجازه ورود از شما بیمهنامه شخص ثالث میخواهند. بهتر است قبل از ورود به هر کشوری اطلاعات لازم در زمینه شرایط کابوتاژ در کشور مقصد را مطالعه کنید.
نکته دیگر آن است که اعتبار کابوتاژ یک ساله است و اگر قصد ورود به کشوری یا خروج از آن را دارید، باید یک ماه قبل از انقضای کابوتاژ نسبت به تمدید آن اقدام کنید. لازم نیست از همان مرزی که از کشور خارج شدید به کشور بازگردید، بلکه تنها لازم است از مرزهایی که در آنها گمرکی وجود دارد که تشریفات کابوتاژ در آن انجام میشود وارد یا خارج شوید.
کاپوتاژ (cabotage) که در زبان فارسی به آن مساحله نیز میگویند به حمل و نقل کالا از نقطهای به نقطهای دیگر از کشور، از راه دریا و یا رودخانههای مرزی گفته میشود.
تنها کالاهایی که صدور آنها از کشور بلامانع است، میتوانند کابوتاژ شوند. کالاهای ممنوع الصدور یا کالاهایی که صدور آنها مشروط است، امکان کابوتاژ شدن ندارند، مگر آنکه اداره گمرک در هر مورد اجازه مخصوص صادر کند
شما باید علاوه بر ماشین، برگ سبز خودرو، سند کارخانه، بیمه نامه خودرو و کارت ماشین را نیز به همراه داشته باشید. مدارک شخصی خودتان مانند گواهینامه، کارت ملی، شناسنامه و پاسپورت اعتباردار و عکس سه در چهار نیز مورد نیاز است.
