صادرات به افغانستان

صادرات به افغانستان

بخشی از سرزمین ایران باستان، امروزه به نام کشور افغانستان شناخته می شود. افغانستان کشوری در جنوب آسیاست که با کشورهای ایران، ازبکستان، چین، پاکستان و تاجیکستان دارای مرز خشکی است. پایتخت افغانستان شهر کابل است که بعنوان مرکز اداری و سیاسی کشور شناخته می شود.

بیش از چهار دهه جنگ و تحریم های متعدد، این کشور را در زمره ناامن ترین مناطق جهان قرار داده است. مشکلات و مسائل داخلی ناشی از کودتا و جنگ های پی در پی، سبب شده است تا بیش از 2 میلیون از افراد بومی آواره شده و غیرنظامیان بسیاری نیز کشته شوند.

بی ثباتی های سیاسی، مسائل حکومتی و اقلیم خشک افغانستان، از جمله موانع توسعه این کشور فقیر به شمار می روند. طبق آمارهای رسمی؛ میزان سرانه تولید ناخالص افغانستان در سال 2018، تنها 2225 میلیون دلار بود که این میزان، کمترین رقم سرانه داخلی در جهان محسوب می شود.

کشور افغانستان توسط مسیرهای جاده ای و زمینی احاطه شده و دسترسی آن به آب های آزاد ممکن نیست. همین مسئله تاثیر منفی بر رشد اقتصادی و روابط تجاری افغانستان با سایر کشورها داشته است. دارا بودن وجوهات مشترک قوم افغان با ایرانی ها و همچنین اشتراکات سیاسی و فرهنگی، از جمله مواد مهمی در بحث تجارت ایران با این کشور هستند. در ادامه این مطلب؛ با اشاره به اوضاع اقتصادی افغانستان در طی سال های اخیر، روابط تجاری دو کشور و مشکلات آن را بررسی خواهیم کرد.


اقتصاد افغانستان

همانطور که در ابتدا نیز ذکر شد؛ اقتصاد افغانستان همواره متاثر از بی ثباتی ها و جنگ های داخلی این کشور بوده است. پس از سقوط طالبان و در پی ایجاد حکومت جدید در افغانستان، این کشور توانست با عضویت در سازمان های بین المللی و آغاز روابط با سایر کشورها، کمک های بلاعوض دریافت کند.

علارغم وجود ذخایر معدنی بسیار در این کشور، اما همچنان از عدم توسعه اقتصاد و صنعت رنج می برد. اقتصاد شکننده و نظام حکومتی نفوذپذیر افغانستان، مشکلات متعددی را برای مردم این کشور ایجاد کرده است، به طوری که در حال حاضر کمبود کالاهای اساسی و مصرفی روزمره، از مهم ترین معضلات مردم محسوب می شود.

به دلیل عدم توسعه صنعت، بخش اصلی اقتصاد افغانستان متکی به کشاورزی است. اما این بخش از نیز به دلیل کمبود و ضعف های زیرساختی، بسیار محدود و شکننده است. بیش از 40 درصد مردم افغان در بخش تولید محصولات کشاورزی مشغول به کار هستند.

کشت محصولاتی از جمله؛ انگور، خربزه، انار، زعفران و همچنین کشت و فروش تریاک بخش عمده ای از اقتصاد افغانستان را شامل می شوند. هم اکنون؛ کشور افغانستان با رشد قابل توجه نسبت به سال های گذشته، از جمله بزرگترین تولید کننده های تریاک مرغوب در جهان است. در طی ده سال اخیر؛ با افزایش میزان تولید گندم، بخش زراعت نیز سهم زیادی از تولید ناخالص داخلی را در برگرفته است.

افغانستان به لحاظ دارا بودن معادن و ذخایر طبیعی بسیار شناخته شده است. اما به دلایلی اعم از نبود تجهیزات استخراج و تنش های داخلی، بسیاری از این معادن به حالت دست نخورده و راکد رها شده اند.

در حال حاضر؛ میزان واردات کالاهای اساسی به این کشور حدود 7 میلیارد دلار است، که این رقم در مقایسه با میزان صادرات از افغانستان به سایر کشورها بسیار بیشتر است. طبق آمار رسمی سال 2018 میلادی؛ ایران بالاترین میزان صادرات کالا به افغانستان را در بین رقبا داشته که این نشان از کیفیت مطلوب کالاهای ایرانی و روابط نزدیک دو کشور است.

صادرات به ایران افغانستان

مبادلات تجاری ایران و افغانستان

مشکلات و کمبودهای ساختاری نظام افغانستان باعث شده، تا حجم زیادی از کالاهای موردنیاز بازار از طریق واردات کالا تامین گردد. وجود مرز مشترک زمینی و افزایش سرعت مبادلات کالاها، بستر مناسبی را برای صادرات محصولات ایرانی فراهم کرده است.

طبق آمار؛ حدود نیمی از کالاهای وارداتی به کشور افغانستان را محصولات ایرانی تشکیل می دهند و این در حالی است که تحریم ها و تنش های منطقه ای تا حد بسیاری، بر روی مبادلات تجاری ایران تاثیرگذار بوده است. کیفیت بالای کالاهای ایران و عدم داشتن مشکل در تبادلات مالی، در افزایش تراز تجاری دو کشور بسیار تاثیرگذار بوده است. طبق آمارهای رسمی گمرک، در سال 95 ارزش مبادلات تجاری دو کشور از مرز 5/2 میلیارد دلار نیز عبور کرد.

از دیگر دلایل افزایش صادرات ایران به افغانستان، مشکلات سیاسی و درگیری های مرزی بین کشورهای افغانستان و پاکستان می باشد که راه های مبادلاتی این دو کشور را نا امن کرده است. اگر چه بخش عمده ای از ظرفیت های تجاری ایران و افغانستان در زمینه راه اندازی خطوط تولید صنایع و طرح های مشترک اقتصادی، دست نخورده باقی مانده است اما ایران توانسته بخش عمده بازار اصلی این کشور را با عرضه کالاهای ایرانی مرغوب تحت نظر بگیرد.

هم اکنون؛ مهم ترین اقلام صادراتی ایران به افغانستان محصولاتی از جمله؛ صادرات مواد غذایی، مواد شوینده، تجهیزات پزشکی، لوازم خانگی، محصولات پلاستیکی، مبلمان، موکت و کف پوش و سرامیک صادراتی، مصالح ساختمانی به ویژه سیمان صادراتی، محصولات آرایشی و بهداشتی، پوشاک، اقلام دارویی، میلگرد صادراتی، تیرآهن وغیره هستند.

همکاری های دو کشور به منظور توسعه بندر چابهار جهت ترانزیت کالا و اتصال به بازارهای بین المللی، زمینه مناسبی را برای گسترش روابط تجاری فراهم خواهد کرد.


تعرفه ها و قوانین گمرکی افغانستان

با عضویت افغانستان در نهادهای بین المللی، تعرفه و زیرساخت های گمرکی این کشور بهبود یافت. در حال حاضر؛ امکان سرمایه گذاری های خارجی و نظارت بر کاهش تعرفه ها، سبب گردیده تا روند دسترسی این کشور به بازارهای جهانی تسهیل یابد. طبق قوانین گمرک افغانستان؛ تعرفه واردات مواد خام به کشور حدود 1 درصد، مواد اولیه حدود 5/2 درصد، روغن 5/3 درصد و پوشاک 25 درصد لحاظ می شود.

صادرات به افغانستان

چالش های صادرات به افغانستان

با توسعه زیرساخت های ترانزیت کالا در مرز افغانستان، مشکلات صدور کالا به این کشور تا حدود زیادی مرتفع شده است. اما همچنان معضلات و موانع متعددی پیش روی تولید کنندگان ایرانی است.

یکی از اصلی ترین مشکلات، عدم فعالیت شرکت های بازاریابی به منظور شناخت بازار هدف و راهنمایی در امور صادرات کالاست. در واقع؛ ناهماهنگی میان تولیدکنندگان و خریداران و همچنین عدم آگاهی نسبت به نیاز بازار، مبادلات تجاری با این کشور را دچار اختلال کرده است.

بر اساس گفته های رئیس خانه صنعت ومعدن؛ مزیت های زیادی در روابط دو سویه با افغانستان نهفته است که می توان با حل مشکل تولیدکنندگان و ایجاد هماهنگی ها، از آن بهره مند شد.


صادرات مواد غذایی به افغاستان

افغانستان کشوری خشک و کم آب است بنابراین تولید مواد غذایی در این کشور بسیار کم و محدود است. این عامل از دلایل مهمی است که سبب افزایش تجارت و صادرات مواد غذایی به افغانستان شده است.

صادرات مصالح ساختمانی به افغانستان

صادرات مصالح ساختمانی یکی از فعالیت هایی بوده است که به دلیل سود آوری قابل توجهی که دارد مورد توجه تولیدکنندگان داخلی قرار گرفته است. افغانستان بازار هدف خوبی برای کالاهای ایرانی است و مواد ساختمانی به ویژه سیمان و سرامیک از مهم ترین اقلام صادرات ایران به افغانستان است.